Broń myśliwska

Rozróżnia się broń myśliwską:
• śrutową,
• kulową
• kombinowaną (śrutowo-kulową).

Broń śrutowa występuje w postaci:
• pojedynki,
• dwururki
– poziomej (tzw. dubeltówki)
– pionowej (tzw. bok)
• samopowtarzalnej (automat).

BROŃ KULOWA

Broń kulowa może być:
• jednolufowa
– sztucer jednostrzałowy,
– powtarzalny, czyli repetier lub automat
albo o
• dwóch lufach (tzw. sztucer podwójny, ekspres).

Broń kombinowana
• Broń kombinowana ma lufy śrutowe i kulowe.
• Najczęściej używaną bronią kombinowaną jest trójlufka, tzw. dryling, który ma dwie lufy śrutowe i jedną kulową lub dwie kulowe i jedną śrutową.

-Dryling słusznie nazywany jest trójlufką, bowiem jest to broń łamana z trzema lufami. Najcześciej dwie lufy śrutowe ułożone są obok siebie, jak w śrutówce horyzontalnej zaś trzecia, gwintowana pod nimi /wyjątkiem jest Blaser D 99, gdzie lufa kulowa znajduje się nad lufami śrutowymi/. W tym przypadku lufy gładkie odgrywają ważniejszą rolę niż kula, która służy raczej do strzelania okazyjnego. Wydaje się, iż w chwili obecnej ten typ trójlufki jest w odwrocie.

• Kniejówka – 1 lufa śrutowa i jedna kulowa.
Broń kniejowa charakteryzuje się obecnością dwóch luf: gwintowanej i gładkiej. Może więc aspirować do roli broni uniwersalnej.

Układ broni może być:
• poziomy,
• pionowy (nadlufka, bok) lub
• w trójkąt (przy trójlufkach), tzw. dryling.

Systemy konstrukcji broni
• Pod względem konstrukcji broń może być łamana lub o jednolitym sztywnym połączeniu luf i zamka z osadą.
• Nowoczesna broń śrutowa jest przeważnie łamana,
• zaś kulowa jednolitej budowy.
• Od tej ogólnej zasady są wyjątki, a więc dryling i ekspres są łamane, zaś dubeltówka z zamkiem ślizgowym systemu Darne’a ma budowę sztywnej konstrukcji.

Broń powtarzalna
• Broń powtarzalna (repetier) jest to taka broń, która załadowana kilkoma nabojami pozwala na powtórzenie strzału po otworzeniu zamka, wyrzuceniu łuski wystrzelonego naboju i wprowadzeniu drugiego naboju do komory nabojowej przy zamykaniu zamka.

Broń samopowtarzalna
• Broń samopowtarzalna samoczynnie (siłą gazów) wyrzuca po strzale łuskę naboju i działaniem sprężyny powrotnej wprowadza następny nabój i zamyka zamek.
• Różnica między bronią powtarzalną i samopowtarzalną polega więc na sposobie załadowania następnego naboju i zamykania zamka. W pierwszym przypadku następuje to ręcznie, w drugim – samoczynnie.

Rodzaje amunicji myśliwskiej
Amunicja myśliwska może być:
• Śrutowa – przeznaczona jest do broni o lufach gładkich
• Kulowa – używa się amunicji zaopatrzonej w pojedynczy pocisk, który może być różnego kształtu i budowy.

Budowa broni

Rodzaje luf

BROŃ ŚRUTOWA

Budowa dubeltówki
• Dubeltówka składa się z czterech zasadniczych części: osady, baskili, luf i czółenka.

Cechy broni śrutowej
• Kaliber broni śrutowej oznaczony jest zwykle zespołem liczb, np. 12/70, przy czym 12 oznacza kaliber, a 70 oznacza długość komory nabojowej.

Rodzaje zamków broni śrutowej
• Zasadnicza różnica w budowie zamków polega na położeniu mechanizmu kurkowego, czy kurki znajdują się wewnątrz czy na zewnątrz zamka.
• Dubeltówki, których zamek ma kurki na zewnątrz, nazywa się kurkówkami,
• z kurkami wewnętrznymi, przykrytymi – bezkurkówkami.
• Współczesne dubeltówki są w zasadzie bezkurkowe. Najczęściej spotykane bezkurkówki mają zamki tzw. krótkie, w których mechanizm kurkowy przymocowany jest do dolnej części baskili.
• W dubeltówkach bezkurkowych, napina się iglice przez złamanie broni aż do oporu, natomiast w systemie Purdeya – przy zamknięciu broni.
• W dubeltówkach kurkowych napina się kurki przez ich odciągnięcie palcem.

Różnica między wyciągiem a wyrzutnikiem
• Wyciąg pomaga w wyjęciu łusek lub nabojów, a wyrzutnik (ażektor) samoczynnie wyrzuca łuski i niewypały.

Komora nabojowa
• Komora nabojowa jest to część lufy, w której mieści się nabój i gdzie następuje wybuch.
• Średnica komory nabojowej jest większa od średnicy przewodu lufy o grubość ścianek łuski naboju.
• Długość komory nabojowej w broni śrutowej, w zależności od tego, do jakich nabojów broń jest
dostosowana (short lub long), wynosi 65 lub 70 mm.
• Nowoczesne dubeltówki mają komory o długości 70 mm.

Kaliber broni śrutowej
Liczby te określają ilość kul o średnicy lufy, którą można wytopić z jednego funta angielskiego (453,6 g) ołowiu.
Średnica lufy w milimetrach wynosi:
• kal. 20 – 15,7 mm
• kal. 16 – 16,8 mm
• kal. 12 – 18,2 mm

Osady

• Osady mogą mieć różny kształt. Podstawowe dwa rodzaje to angielska o prostej i gładkiej szyjce oraz pistoletowa, która ma szyjkę wygiętą do dołu, podobnie jak rączka dawnego pistoletu.
• Osada dubeltówki składa się ze stopki, kolby i szyjki, a u sztucera powtarzalnego także i z łoża. Stopka jest tą częścią broni, która opiera się o ramię. Kolba służy do właściwego ukierunkowania broni, a szyjka stanowi uchwyt dla ręki. Łoże broni kulowej służy do stałego połączenia lufy z osadą.

Baskila

• Baskila służy do sztywnego połączenia osady z lufami, a jednocześnie do przymocowania w jej wnętrzu mechanizmu kurkowego (iglice, sprężyny, spusty i bezpiecznik).

Czółenko
• Czółenko łączy lufy z baskilą, a ściśle z zamkiem, i napina grot iglicy przy broni bezkurkowej. Jeżeli broń ma wyrzutnik (ażektor), w czółenku mieści się jego sprężyna.

Długość luf
• Długość luf nowoczesnej broni śrutowej wynosi 65-76 cm, najczęściej 72 cm. Długość luf w drylingu wynosi przeważnie 65 cm.

Czoki
Czok jest to stopniowe, na odcinku 2-2,5 cm, zmniejszenie średnicy lufy śrutowej (5-10 cm) przed jej końcem.
• Stopień skupienia określa się w procentach w stosunku do ogólnej ilości śrutu w naboju.

Wybór czoków do broni śrutowej, jakie i do jakich celów?

CYLINDER: oznaczenie C lub CYL. (od nazwy cylinder), bez nacięć; zastosowanie: w myślistwie: strzały breneką, strzały śrutem na bardzo bliskie odległości; w strzelectwie myśliwskim konkurencje Krąg (Skeet) i Przeloty (Bażant);

¼ CZOK: oznaczenie IC lub IMP. CYL. (od Improved Cylinder – ulepszony cylinder), 4 nacięcia; zastosowanie: w myślistwie: strzały breneką, strzały śrutem na bliskie odległości (w lesie, ew. ptactwo z podrywu, pędzone bażanty); w strzelectwie jako drugi do konkurencji Krąg (Skeet) i Przeloty (Bażant);

PÓŁCZOK: oznaczenie M lub MOD. (od Modified – zmodyfikowany), 3 nacięcia; zastosowanie: w myślistwie: strzały breneką (sporadycznie), strzały śrutem na średnim dystansie, w strzelectwie jako pierwsza lufa w konkurencjach Oś (Trap) i Zając;

¾ CZOK: oznaczenie IM lub IMP. MOD. (od Improved Modified – ulepszony zmodyfikowany), 2 nacięcia; zastosowanie: w myślistwie: strzały śrutem na dużą odległość, w strzelectwie w konkurencjach Oś (Trap) i Zając;

PEŁNY CZOK: oznaczenie F lub FULL (od Full – pełny), 1 nacięcie; zastosowanie: w myślistwie strzały śrutem na bardzo dużą odległość do odpornej zwierzyny (lisy, gęsi), w strzelectwie: druga lufa w konkurencjach jak wyżej;

STAŁY CZOK – PRZEKRÓJ LUFY

AMUNICJA ŚRUTOWA I JEJ DZIAŁANIE

Nabój śrutowy

• Nabój składa się z następujących części: łuski (tekturowej lub plastykowej),
• spłonki,
• prochu,
• przybitki filcowej,
• śrutu (ew. w koszyczku plastykowym)
• oraz jednej lub dwu przybitek, w zależności od tego, czy nabój zamknięty jest zawinięciem łuski czy gwiazdką.
• Łuska ma długość 65 lub 70 mm – odpowiednio do długości komory nabojowej.

Śrut:
Loftki – śrut powyżej 4,5 mm średnicy (ZABRONIONE)
Numeracja śrutu:
Średnica w mm numer
4,50 – 000
4,25 – 00
4,00 – 0
3,75 – 1
3,50 – 2
3,25 – 3
3,00 – 4
2,75 -5
2,50 – 6
2,25 – 7
2,00 – 8
1,75 – 9
1,50 – 10
Skok o jeden numer w górę przy zmniejszeniu średnicy o 0,25 mm

Spłonka
• Spłonka ma za zadanie zapalić proch. Na skutek uderzenia iglicy w spłonkę wgniata się w środku jej powłoka i dociskając masę eksplodującą do kowadełka (odwrócony stożek) powoduje jej zapalenie się.
• Płomień ten zapala z kolei proch.

Wielkości śrutu i ich przeznaczenie

Śrutu o średnicy:
• 2,50 mm (nr 6) używa się na słonki, kuropatwy i króliki;
• 3,00 mm (nr 4) – na bażanty, kaczki, króliki i zające jesienią;
• 3,50 mm (nr 2) – na zające w zimie i lisy;
• 4,00 mm (nr 0) – na lisy;
• 4,50 mm (nr 00) – na wilki i gęsi.

Skuteczność strzału śrutowego:
• Zależy od równomierności pokrycia zwierzyny śrutem odpowiedniej grubości i od odległości strzału. Zwierzyna w zasadzie pada po strzale nie od uszkodzenia jej organów wewnętrznych, ale od śmiertelnego porażenia (szoku) wywołanego w całym jej systemie nerwowym na skutek jednoczesnego
uderzenia śrucin w powłokę skórną zwierzyny i jej przebicia na głębokość kilku milimetrów. Dla wywołania takiego śmiertelnego porażenia wystarczy trafienie kuropatwy lub bażanta 4 śrucinami, a zająca lub lisa 6 właściwej wielkości.

Ile śrucin mieści się w naboju:

• Ilość śrucin w naboju zależna jest od średnicy śrutu i kalibru naboju.

Zasięg i rozsiew śrutu
• Zasięg śrutu wynosi 200-400 m, w zależności od jego wielkości. Przyjmuje się tę odległość według następującego wyliczenia: średnicę śrutu mnoży się przez 100 i otrzymuje liczbę metrów, np. 4 x 100 =400
• Rozsiew śrutu o średnicy 2,5 mm wynosi w odległości 50 m – 5 m, 75 m – 10 m, 100 m – 17 m, 150 m– 46 m.
• Powyższe wskazuje, w jak szerokim pasie jest niebezpieczny śrut przy strzale na dalszą odległość, np. w czasie polowania na kuropatwy.
• Śrut po opuszczeniu luf rozciąga się w długie pasmo. Długość pasma zależna jest od różnych czynników, m.in. od wielkości śrutu i regularności jego kształtu. Śrut cięższy oraz większy lub bardziej gładki w czasie przechodzenia przez lufy na skutek wzajemnego ucisku wyprzedza śruciny drobniejsze
i zdeformowane. Wiązka śrutu w odległości 35 m rozciąga się w pasmo długości 3-5 m. Powyższa okoliczność ma duże znaczenie przy strzelaniu do szybko poruszającego się celu, np. ptaka, gdyż nie dosięgną go albo początkowe, albo końcowe śruciny. Może się również zdarzyć, że strzelając do jednego lecącego ptaka zostanie zestrzelony także i drugi nadlatujący w to miejsce (zdarzyć się to może w polowaniu na kuropatwy lub kaczki).
• Do broni śrutowej używa się kul ołowianych w kształcie walca o średnicy przewodu lufy.
• Kula typu Brenneke, nazywana popularnie breneką, składa się z 4 części: walca ołowianego, przybitki filcowej, przybitki tekturowej i łączącej te elementy śruby.
• Walec ołowiany ma naokoło żeberka o wysokości ok. 1 mm ułożone równolegle do siebie, ale pod kątem do osi tego walca. Na przodzie walca znajduje się stożek, którego podstawa jest mniejsza od średnicy walca. Z drugiej strony walca przykręcona jest przybitka, najpierw tekturowa, potem filcowa i
znowu tekturowa. Taka budowa pocisku powoduje, że ma on środek ciężkości w przodzie i przez to w czasie lotu nie koziołkuje.
• Pocisków takich używa się najczęściej na pędzonych polowaniach leśnych na dziki, gdzie strzela się na odległość nie dalszą niż 35 – 40 m. Breneka ma dużą siłę rażenia na tę odległość ze względu na masę pocisku i jego prędkość.

BROŃ I AMUNICJA KULOWA ORAZ ICH DZIAŁANIE

Amunicja myśliwska kulowa – średnica min. 5,6 mm z pociskami półpłaszczowymi,
Pełnopłaszczowe dopuszczalne tylko przy polowaniu na drapieżniki.
Płaszcz pocisku jest to wykonana najczęściej z ciągliwej stali platerowanej miedzią wierzchnia część pocisku okrywająca ołowiany rdzeń.
Płaszcz umożliwia nadanie pociskowi większej prędkości niż w przypadku pocisku
ołowianego, dzięki lepszemu prowadzeniu w gwincie lufy. Zapobiega też pozostawianiu warstwy miękkiego ołowiu na powierzchni przewodu lufy
Rodzaje płaszcza pocisku:
• pełny – FMJ (ang. Full Metal Jacket),
• częściowy – JSP (ang. Jacketed Soft Point),
• posiadający otwór w części czołowej – JHP (ang. Jacketed Hollow Point).
Kaliber – najmniejsza średnica przewodu lufy broni palnej. W przypadku luf gwintowanych
kaliber broni oznacza średnicę lufy mierzoną na polach gwintu.
Milimetry Cale Wagomiar Przykłady
5,5-5.6 mm .22/.223 . 22 Long Rifle, 5,56 mm NATO
6,35mm .25 .25 ACP (6,35 Browning)
7,62mm .30 7,62 mm NATO, .308 Winchester Magnum
7,65mm .32 . 32 ACP (7,65 Browning)
9mm .38/.357 9 mm Parabellum, .38 Special, .357 Magnum
10mm .40 10 mm Auto, .40 S&W
11mm .44 . 44 Magnum, .44-40 WCF
11,43mm .45 .45 ACP, .45 Colt
12,7mm .50 .50 BMG, .50 AE
15,6mm kaliber 20
16,8mm kaliber 16
18,5mm kaliber 12
19,7 mm kaliber 10
Nabój z kryza (oznaczenie R) – (czyli dno łuski) ma większą średnicą od łuski i „wystaje”
uniemożliwiając pociskowi wsunięcie się w głąb lufy, służy do ułatwienia usuwania łuski z
komory nabojowej.

• Broń kulowa składa się z lufy z komorą nabojową i zamkiem oraz z łoża.

Budowa lufy kulowej

• Wewnętrzna część lufy (przewód) jest gwintowana, tzn. ma spiralne pasy pól i bruzd w liczbie 4 lub 6, głębokości ok. 0,1 mm. Jeden pełny skręt gwintu ma długość 20-24 cm, co daje ponad 2 obroty pocisku w lufie. Ilość obrotów zależy od długości lufy.

Długość lufy kulowej
• Lufy broni kulowej mają długość 51-65 cm.

Przyspiesznik

• Przyśpiesznik jest to urządzenie w broni kulowej, które przez zmniejszenie głębi spustu i jego oporu pozwala na oddanie strzału przy lekkim pociągnięciu spustu. Daje to możliwość oddania strzału bez poruszenia bronią, które zdarza się przy ściąganiu twardego spustu. Polskie prawo zabrania używania przyspiesznika na polowaniach zbiorowych.

Budowa pocisku kulowego

• Pocisk składa się z dwóch części, a więc zewnętrznej osłony – płaszcza i wewnętrznej – rdzenia (ołów). Osłona może być całkowita i wówczas mówi się o pocisku pełnopłaszczowym lub tylko częściowa i wtedy pocisk określany jest jako półpłaszczowy.

Ciśnienie i temperatura przy strzale z naboju kulowego
• Amunicja kulowa daje bezpośrednio za komorą nabojową ciśnienie 280-410 MPa i temperaturę w procesie spalania prochu ok. 3000°C. Wytwarza się wtedy ok. 1000 m3 gazu.
• Ciśnienie nadaje pociskowi prędkość początkową 750-900 m/s, a w odległości 200 m prędkość 650-700 m/s i pozwala na osiągnięcie odległości ok. 5 km.

Kaliber amunicji kulowej
• Kaliber zwykle oznacza średnicę przewodu lufy wyprowadzoną jako średnią z pomiaru średnicy między polami i pomiędzy bruzdami oraz długość łuski i ewentualnie także jej budowę.
• Średnica lufy może być określana bądź w milimetrach, jak np. kal. 7 x 64 lub 8 x 57, bądź w ułamkowych częściach cala, jak np. kal. 30 – 06 lub .308 (oznaczenie kalibru broni pochodzenia anglosaskiego).
• Pierwsze liczby 7 i 8 oznaczają w przybliżeniu średnicę lufy w milimetrach, a liczby 64 i 57 długość łuski w milimetrach.

Zasięg kuli
• Kula sztucerowa ma zasięg do 5 km, a breneka do 1500 m. skuteczność strzału kulowego
• Z broni kulowej z przyrządami optycznymi (lunetą) strzela się nie dalej niż na odległość 200 m, gdyż celność strzału na większą odległość jest problematyczna, głównie ze względu na opad pocisku i ewentualnie paralaksę w lunecie.
• Z broni bez przyrządów optycznych w zasadzie nie powinno się strzelać na odległość większą niż 100 m.

Pocisk w ciele zwierzyny

• Pocisk pełno płaszczowy (KS) przechodzi przez zwierzynę nie zmieniając swego kształtu, chyba że trafi na kość.
• Pociski o częściowym płaszczu (HM, TM i inne), niezależnie od tego, czy mają mniejszą lub większą część odkrytą, z chwilą uderzenia w zwierzynę ulegają deformacji przez spłaszczenie swej górnej części, tworząc jak gdyby kapelusz grzybka.

Skupienie

• Broń kulowa daje skupienie bardzo duże, co umożliwia precyzyjny strzał. Nawet najlepsza broń daje pewien rozrzut, na którego wielkość poza bronią wpływa jakość amunicji. Rozrzut pocisków płaszczowych przy strzelaniu na 100 m nie powinien być większy niż 5 cm.

MYŚLIWSKIE PRZYRZĄDY OPTYCZNE:

 

LORNETKI

• Myśliwi w praktyce łowieckiej używają lornetek do obserwacji przedmiotu zainteresowania oraz lunet do precyzyjnego celowania. Lunety stosowane są w szczególności przez osoby używające okularów lub szkieł kontaktowych albo w trudnych warunkach oświetleniowych i przy strzelaniu na dalszą
odległość

Podstawowe parametry lornetki
Powiększenie – (P)
• Informuje, ile razy obiekt – obserwowany przez lornetkę – jest pozornie większy od obserwowanego okiem nieuzbrojonym.
• N.p. obiekt odległy o 1000 m obserwowany przez lornetkę o ośmiokrotnym powiększeniu (8 x), wygląda jak gdyby był 8 razy większy niż obserwowany okiem nieuzbrojonym lub znajdował się w odległości 125 m, czyli osiem razy bliżej.

Średnica obiektywu (D)
• Jest wyrażoną w milimetrach średnicą soczewki obiektywu i nazywamy ją źrenicą wejściową lornetki. Stosunek średnicy obiektywu do powiększenia daje pogląd na jasność lornetki.
• N.p.: lornetki 7 x 50 i 12 x 50 posiadają identyczną średnicę obiektywu. Obraz w lornetce 12 x 50 daje większe powiększenie, ale lornetka 7 x 50 posiada jaśniejszy obraz.
• W typowo myśliwskich lornetkach o powiększeniach 7, 8 czy 9 x najczęściej stosuje się średnice obiektywów odpowiednio 50 mm, 56 mm, 63 mm.

Źrenica wyjściowa (wyjście optyczne) (d)
• Parametr ten podawany jest w milimetrach i wskazuje, jak szeroka jest wiązka światła wpadająca do oka. Wyjście optyczne jest stosunkiem średnicy obiektywu do powiększenia lornetki.
• Stąd dla lornetki 8 x 56 źrenica wyjściowa wyniesie 56 : 8 = 7, a dla lornetki 10 x 50 = 5.
• Myśliwy powinien mieć dwie lornetki – jedną nocną i drugą dzienną. Typowa lornetka zmierzchowa (nocna) powinna charakteryzować się powiększeniem od 7 do 9 x i posiadać stosunkowo dużą średnicę obiektywu (50-63 mm). Lornetka dzienna ma powiększenia w zakresie od 8 x do 12 x, a średnica obiektywu może być ograniczona do 42 mm, bez istotnego wpływu na jakość transmitowanego w porze dziennej obrazu. Takie parametry umożliwiają uzyskanie ergonomicznych kształtów, małej masy, mogą być tańsze i wygodniejsze w użytkowaniu.
• Do obserwacji nocnych idealna wartość wyjścia optycznego to 6-7 mm. Do obserwacji przy świetle dziennym lornetka z wyjściem optycznym o wartości 3-5 mm będzie sprzętem zupełnie wystarczającym.

• Dobór lornetki pod kątem wielkości źrenicy wyjściowej nie może pomijać cech fizjologicznych ludzkiego oka. Zdolność rozszerzenia i kurczenia się źrenicy oka maleje wraz z wiekiem. Największą średnicę źrenicy określa się na 7,5-8 mm, ale tylko dla ludzi w wieku od około 12-20 lat, których
wzrok uważa się za idealny. W wieku 30-40 lat zdolność do rozszerzania źrenic maleje do 6,5 – 6 mm, a po przekroczeniu 50 lat życia najczęściej nie przekracza 5 mm.
• W tej sytuacji możemy mieć do czynienia z trzema podstawowymi przypadkami:
• – wyjście optyczne lornetki jest mniejsze niż średnica źrenicy oka. Oznacza to, że cała wiązka światła z układu optycznego lornetki trafia do oka i bierze udział w tworzeniu obrazu;
• – źrenica wyjściowa sprzętu jest równa (lub prawie równa) średnicy źrenicy oka. Występuje wtedy zrównanie możliwości transmisji z możliwością odbioru przez oko obserwatora;
• – wyjście optyczne lornetki jest większe niŜ źrenica oka. W tym przypadku część wiązki światła nie będzie uczestniczyć w tworzeniu obrazu. Jest więc oczywiste, że myśliwy w wieku około 50 lat, posługując się lornetka 8 x 56, o średnicy wyjściowej równej 7 mm nie będzie w stanie w pełni
wykorzystać możliwości sprzętu, ponieważ jego źrenica oka jest w stanie rozszerzyć się maksymalnie do ok. 5 mm.

Liczba zmierzchowa
• Jest to parametr porównawczy, obliczony jako pierwiastek kwadratowy z iloczynu powiększenia i średnicy obiektywu lornetki.
• Dla sprzętu o parametrach 8 x 56 liczba zmierzchowa wyniesie 21,1.
• Lornetka 7 x 50 ma liczbę zmierzchową 18,7.
• W odniesieniu do praktyki oznacza to, że obraz obiektywu widzianego wyraźnie przez lornetkę 8 x 56 z odległości 211 m, w lornetce 7 x 50 będzie równie dobrze widoczny tylko z odległości do 187 m.
• do polowań nocnych kwalifikuje się sprzęt o l.z. nie mniejszej niż 20,0.
• Przy polowaniach dziennych i dobrym oświetleniu naturalnym liczba zmierzchowa nie ma znaczenia.

Siła światła (d2)
• jeżeli (d) podniesiemy do kwadratu to obliczymy tzw. siłę światła = 82 = 64
• Wartość ta określa wielkość jasności obrazu
• Najlepsze do celów myśliwskich są lornetki jak i lunety o sile światła ok. 50.

Pole widzenia
• Jest podawane w metrach i informuje, jaki wycinek terenu będzie widoczny przez lornetkę z odległości 1000 m.
• Pole widzenia nie jest określone wzorem, nie zależy ono od wymiarów lornetki, średnicy obiektywu i wielu innych czynników.
• Można przyjąć, że pole widzenia jest odwrotnie proporcjonalne do powiększenia. Przy krotności lornetki 8 x pole widzenia w granicach 112-119 m uważa się za dobre, a 120-130 za bardzo dobre. Większe pole widzenia zapewnia komfort obserwacji obiektów będących w ruchu, szybsze uchwycenie
zwierzyny przemieszczającej się, a takŜe stworzą lepsze warunki bezpieczeństwa.

Coating (pokrycia, powłoki)
• Generalnie można przyjąć, że wszystkie produkowane współcześnie lornetki mają soczewki pokryte warstwami powłok antyrefleksyjnych. Lornetki wyższej klasy mają soczewki pokryte siedmioma (lub więcej) warstwami powłok. Do oznaczania tak wykonanych lornetek niektórzy producenci używają
oznaczenia MC (Multi Coated) lub SMC (Super Multi Coated), jeśli warstw jest więcej niż siedem.

LUNETY CELOWNICZE

Podstawowym zadaniem lunety jest umożliwienie myśliwemu oddania precyzyjnego strzału nawet przy dość dużej odległości do celu, często przy ograniczonej widoczności. Dzięki temu, że siatka celownicza i obraz widziane są równie ostro (wirtualny obraz siatki i cel znajdują się w tej samej odległości od oka), w porównaniu do przyrządów mechanicznych celowanie jest znacznie łatwiejsze, wręcz intuicyjne. Dodatkowo, luneta może spełniać podobne funkcje jak lornetka, choć często jest to znacznie mniej wygodne. Niektóre lunety pozwalają także na określenie odległości do widzianego celu, wymaga to jednak dobrej znajomości proporcji siatki i rozmiarów celu.

 

Układ optyczny lunety składający się z obiektywu, siaki celowniczej, układu odwracającego i okularu, umieszczony jest w cylindrycznym tubusie. Obraz celu tworzy się w płaszczyźnie obiektywu, tzw. pierwszej płaszczyźnie obrazowej i w niej jest też na ogół umieszczana siatka celownicza. Jeśli luneta ma regulowane powiększenie, wraz z pozornym przybliżaniem się celu, będzie się także zwiększać siatka i odwrotnie, przy pozornym oddalaniu celu siatka będzie się zmniejszać. Stałe proporcje siatki i celu pozwalają na oszacowanie odległości do niego.

 

Współczesne lunety posiadają układy korekcyjne w postaci pokręteł lub bębnów umieszczone na zewnątrz tubusu. Pozwalają one na przesunięcie punktu celowania z określonym skokiem (zwanym od dźwięku, jaki powstaje przy pokręcaniu – klikiem).

 

Siatka celownicza, nazywana przez myśliwych potocznie krzyżem, może mieć różny kształt.

 

Coraz częściej lunety wyposażane są w tzw. podświetlenie: znak celowniczy (kropka bądź niewielki krzyżyk) po włączeniu zasilania podlega iluminacji (regulowanej).

 

Lunety oznacza się podobnie jak lornetki, przy czym znacznie częściej spotykane są lunety o zmiennym powiększeniu, np. 3-12×56.

 

Zapis ten oznacza, że powiększenie może być regulowane w zakresie 3-12x, przy obiektywie 56 mm. Podobnie, należy dobierać sprzęt do polowań nocnych. Celowniki optyczne służą jednak nie tylko do polowań przy słabym świetle są przydatne również w dzień, zwłaszcza w czasie polowań, gdzie strzały oddawane są do przemieszczającej się zwierzyny. Te lunety (tzw. ?biegówki?) powinny charakteryzować się przede wszystkim dużym polem widzenia (dla najlepszych parametr ten wynosi ponad 30 m/100 m!) oraz niewielkimi powiększeniami, na ogół z zakresu 1-4x. Jako, że światło nie odgrywa dużej roli, lunety te wyposażane są na ogół w niewielkie obiektywy: 24-42 mm.

MONTAŻE

Montaż służy do połączenia broni i lunety w jeden układ, a jego zadaniem jest utrzymanie niezmiennego położenia osi optycznej względem przewodu lufy. Każde przesunięcie się lunety względem broni spowoduje zmianę miejsca trafienia względem punktu celowania, co może skutkować ranieniem zwierzyny lub pudłem, dlatego wybór dobrego rozwiązania jest bardzo istotny.

 

Stosunkowo łatwo można zamontować lunetę do broni w sposób stały, wtedy do zdjęcia lunety potrzebne będzie użycie narzędzi.

 

Dobry montaż stały na ogół jest prosty w budowie i relatywnie tani, a przy tym zapewnia dobrą wstrząsoodporność, co sprawia, że na całym świecie jest to najbardziej popularne rozwiązanie, zwłaszcza na sztucerach. Istotną wadą, wpisaną w ideę tej konstrukcji jest konieczność każdorazowego przystrzelania broni w przypadku zdjęcia lunety.

 

Wielu myśliwych, zwłaszcza w Europie, chciałoby móc zdjąć lunetę w trakcie polowania, np. przy dochodzeniu postrzałka, lub zmienić lunetę na inną np. z nocnej na biegową. Wymusza to znalezienie rozwiązania, które nie tylko pozwoli na szybkie zdjęcie i ponowne założenie optyki, ale zapewni przy tym pełną powtarzalność. Wiąże się to ze skomplikowaniem konstrukcji i bardzo precyzyjnym wykonaniem, co przekłada się na cenę. Do najczęściej spotykanych konstrukcji należy zaliczyć montaż hakowy, stosowany przede wszystkim na broni łamanej oraz montaże obrotowe.

 

Mimo pozornej prostoty, dobre założenie montażu na broni, nie jest czynnością łatwą w warunkach domowych. Najmniejsza nawet odchylenie nawiercenia otworów pod śruby w montażu lub broni lub błąd przylegających powierzchni może spowodować, że pierścienie nie będą miały wspólnej osi, co może doprowadzić do nieprzewidywalnego ?przestawiania się? krzyża, a nawet do zniszczenia lunety. Założenie montażu warto więc zlecić dobremu rusznikarzowi.